داربستان

شاغلان حرفه‌های سخت و زیان‌آور چگونه بازنشسته شوند؟

کاهش شنوایی، سستی بینایی، آسیبهای جسمی و حرکتی، برپایی دشواری ها تنفسی، قلبی و عروقی، فشارهای روانی و عصبی و مسائلی از این قبیل از دسته پیامدها و آسیبهای جسمی و روحی است که شدنی است حتی با گذشت چند سنه بعد از بازنشستگی در افراد بروز کند؛ متعلق به ماضی سر و شغل داشتن افراد با مواد خطرناک شیمیایی، مواد رادیواکتیو و مشاغل دارای راز و صدا و آلایندگی بسیار نیز آنان را در رده مشاغل مشکل و خسارت آور پیمان می‌دهد.

به گزارش خبرنگار تعاون و کارگماری ایسنا، به جهت بازداری از استهلاک جسمی و روحی ناشی از اشتغال به کارهای مشکل و خسارت آور در افراد، قانون مشاغل دشوار و زیان‌آور پیش‌بینی شده است که به مایه آن متقاضیان می‌توانند با داشتن شرایطی خود را بازنشسته کنند.

شرایط قانونی برای بازنشستگی در مشاغل مشکل و زیان‌آور چیست؟ این سوالی است که بسیاری از بیمه‌شدگان سازمان تامین اجتماعی همواره درصدد یافتن پذیرش آن هستند، بر این بنیاد ابتدا باید تعریف مشاغل سخت و زیان آور را دانست.

منظور از مشاغل مشکل و زیان آور آن بخش کارهایی است که در آن عوامل فیزیکی، ‌شیمیایی، ‌مکانیکی و ‌بیولوژیکی محیط شغل غیر استاندارد بوده و در اثر کارگماری بیمه شده، تنش ها و صدمات جسمی و روانی به مراتب بالاتر از ظرفیت‌های طبیعی در فرد برپایی می شود که نتیجه آن بروز بیماری های شغلی و عوارض ناشی از چنین کارهایی است.

به مایه مذهب نامه اجرایی این قانون، مشاغل دشوار و زیان آور به دو گروه تقسیم می شوند:

الف مشاغلی که صفت مشکل و خسارت آوری با ماهیت شغلی وابستگی دارد اما می توان با بکارگیری تمهیدات بهداشتی، ‌ایمنی و تدابیر فنی مناسب بدست کارفرما سختی و زیان آوری آنها را حذف کرد.

ب مشاغلی که ماهیتاً مشکل و زیان آور بوده و با بکارگیری تمهیدات بهداشتی،‌ ایمنی و تدابیر فنی توسط کارفرما، ‌صفت مشکل و خسارت آوری آنها تفریق یافته ولی همچنان سخت و زیان‌آوری آنها حفظ می‌شود.

اما بازنشستگی در کارهای سخت و زیان آور چه شرایطی دارد؟

بر پای بست، تبصره مونث 76 قانون تامین اجتماعی مصوب سال 1354 مجلس، افرادی که در کارهای سخت و خسارت آور مشغول به شغل هستند می توانند با 20 سال سابقه پرداخت حق بیمه در مشاغل دشوار و خسارت آور به چهره پیاپی یا 25 سال به صورت متناوب، الی سقف 35 روز حقوق بازنشسته ‌شوند؛ یعنی به ازای هر سال، 1.5 سنه برای بیمه شده به عنوان پیشینه محسوب و به همان میزان هم از خدمات تامین اجتماعی بهره‌مند می‌شود، افزون بر آنکه چهار درصد حق بیمه و مستمری اثناء تقاضای بازنشستگی برای مدت مزبور محاسبه و از کارفرما مطالبه و وصول می‌شود.

چنانچه بیمه شده کمتر از پیشینه مذکور، سابقه پرداخت حق بیمه داشته که مقداری از آن سابقه مربوط به کارگماری وی در مشاغل سخت و خسارت آور است، هر سنه پیشینه پرداخت حق بیمه فرد موصوف 1.5 سنه محاسبه شده و در شرط سابقه مقرر در ماده 76 قانون و تبصره‌های زیر آن ملاک محاسبه پیمان می‌گیرد.

بنابراین کل بیمه شدگانی که کمینه 20 سنه سابقه کار پیاپی یا 25 سنه سابقه کار متناوب و پرداخت حق بیمه در کارهای مشکل و زیان آور را دارا باشند، بدون شرط سنی می‌توانند درخواست بازنشستگی از سازمان تامین اجتماعی داشته باشند.

مشاغل مشکل و زیان‌آور شناخته شده در قانون کار

عمده ترین کارهای مشکل و خسارت آور شناخته شده در قانون شغل شامل کار در معادن که ایجاب می کند کارگران در تونل‌ها و راهروهای سرپوشیده به استخراج بپردازند، کار استخراج شامل جدا کردن و منفجر کردن مواد از سطح شغل ، حمل مواد و عملیات مربوط به پکش و اتمام امور تأسیسات تو معدن، حفر قنات، چاه فاضلاب و کار در مخازن سربسته، تهی سازی و حمل مواد مذاب از کوره به نحوی که کارگر در معرض سر راست گرما یا بخار خسارت آور کوره باشد، حمل و دفن آشغال شهری، کار در کارگاههای دباغی و گندآبروها، کار پیوسته در طویله، اصطبل و سالنهای تربیت طیور، پیشه پیوسته در فضای باز و ارتفاع بیش از 5 متر بر روی دکل، اتاقکهای متحرک، داربست و اسکلتها، شغل پیوسته بر روی خطوط و پستهای انتقال برق با تنگنا 63 کیلو وات به بالا، مشاغل شن پاشی، پخت آسفالت دستی، قیر پاشی، جوشکاری در درون مخزن، شغل مستمر با اشعه‌های زیان آور مشابه رادیو اکتیو، شغل در محل هایی با خفگی پیرامون بیش از بی گمان طبیعی همانند غواصی، پیشه مستمر در محیطهایی که با هستی رعایت ایمنی موجبات بروز بیماریهای گوشی را سبب می شود، سمپاشی باغها، مزارع، اماکن پرورش دام و طیور، تولید و ترکیب سموم و حشره کشها و شغل با وسایل دارای لزرش خسارت آور است.

همچنین بر اساس آیین نامه اجرایی قانون مذکور، علاوه بر کارهای سخت و زیان‌آور مشخص شده: کار در زندانها و ندامتگاه‌ها، پیشه در بیمارستانهای روانی و پیشه خبرنگاری جزو مشاغل دشوار و زیان آور به شمار می روند.

شناسایی دشوار و زیان‌آور بودن مشاغل برعهده چه مرجعی است؟

برای تعیین و شناسایی سخت و زیان‌آور بودن مشاغل، کمیته‌ای پنج نفره در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ساختن می‌شود که این کمیته مرکب از دستیار روابط پیشه سازمان پیشه و امور اجتماعی استان، معاون امور بیمه‌ای اداره کل تامین اجتماعی استان، کارشناس رئیس بهداشت حرفه‌ای معاونت بهداشتی و نماینده کارگران و کارفرمایان است و بر این بنیاد بیمه شدگان تامین اجتماعی و کل متقاضیانی که حرفه خود را جزو مشاغل دشوار و زیان آور به شمار می آورند می توانند فرم تقاضا خویش را برای به کارگیری مزایای این قانون ارائه بدهند تا در کمیته باره عقیده مورد بررسی پیمان بگیرد.

ذکر این نکته ضروری است که در قانون مذکور، بعضی روزها چنانچه در فواصل کارگماری به کارهای دشوار و زیان آور واقع شوند به عنوان سابقه اشتغال فرد در کارهای دشوار و زیان آور محسوب می‌ شوند که از دسته آنها می تاب به تعطیلات هفتگی، تعطیلات رسمی، ایام به کارگیری مرخصی استحقاقی، روزها استفاده از مرخصی بابت ازدواج یا فوت همسر‌، پدر، مادر و اولاد و روزها به کارگیری مرخصی استعلاجی و استراحت پزشکی اشاره کرد.

به گزارش ایسنا، اخیرا قانون تفسیر مونث (76) قانون تامین اجتماعی در ارتباط با مشاغل سخت و زیان آور به تایید شورای نگهبان واصله و از جانب رییس جمهور ابلاغ شده است.

بر اساس موضوع این استفساریه، افرادی که کمینه 20 سنه پیاپی و 25 سنه متناوب در کارهای دشوار و خسارت آور (مخل سلامت) کارگماری داشته باشند باید کمینه 7300 روز اشتغال در یک یا چند شغل خسارت آور در یک یا چند کارگاه داشته باشند و توالی کارگماری به قوت خود باقی است؛ وانگهی افرادی که دست کم 20 سال پیاپی و 25 سال متناوب در کارهای سخت و زیان‌آور (‌مخل سلامت) کارگماری داشته باشند و در هر مورد‌ حق بیمه مدت مزبور را به سازمان پرداخته باشند، می‌توانند تقاضای مستمری بازنشستگی کنند.